Tijdens mijn opleidingen tot gz-psycholoog en klinisch psycholoog was er één punt waar mijn klasgenoten en ik opvallend vaak consensus over hadden: het is simpelweg onmogelijk om tijdens een intake, diagnostiek of behandeling aandacht te besteden aan alle aspecten waar onze docenten ons op wijzen.

Het is alsof je een puzzel probeert te leggen waarvan de stukjes zich blijven opstapelen. Ieder thema dat wordt besproken in de lessen voelt urgent en verdient aandacht, maar samen vormen ze een overweldigende hoeveelheid.

Hebben we een les over het betrekken van naasten? Iedereen is het eens dat dit moet gebeuren.

Gaat het over seksualiteit? Uiteraard moet dit ook besproken worden.

Trauma? Zeker, uitvragen!

Slaapkwaliteit? Absoluut.

Eetpatroon? Zonder twijfel.

Aanhoudende lichamelijke klachten? Een must om bij stil te staan.

Middelenafhankelijkheid? Natuurlijk.

En de lijst gaat nog verder. In theorie klinkt het logisch om overal aandacht aan te besteden, maar in de praktijk is dit een uitdaging. Zelfs met een vragenlijst voorafgaand aan de intake, waarin al veel aspecten worden uitgevraagd, blijft het een uitdaging om in het gesprek de juiste focus te leggen. Tijdens de behandeling wordt dit nog complexer: een behandelplan geeft weliswaar richting, maar kan de brede blik ook beperken. Je werkt immers vaak met een specifieke focus die past bij de hoofddoelen van de behandeling.

Om mezelf eraan te blijven herinneren om breder te kijken dan de onderwerpen waar ik zelf de meeste kennis en/of interesse in heb, heb ik een strategie ontwikkeld die wellicht niet verrassend is: ik verdiep me regelmatig in één specifiek deelgebied door een boek van een expert te lezen.

Dit helpt mij om een onderwerp maanden- of zelfs jarenlang scherper op mijn netvlies te houden. Zo dook ik recent in de wereld van vermoeidheid. Misschien klinkt dit als een open deur, maar voor mij was het een waardevol besef dat vermoeidheid iets anders is dan slaapproblemen. Het is dus niet voldoende om alleen naar slaapkwaliteit te vragen. Vermoeidheid kan namelijk ook voorkomen bij mensen die 8 uur aaneengesloten slapen, en deze vermoeidheid is niet altijd te verklaren door psychische of somatische klachten. Ik merk dat ik en andere medewerkers in de GGZ hier vaak vanuit gaan en verwachten dat vermoeidheid minder wordt als andere klachten minder worden en daardoor geen aparte aandacht behoeven. Maar vermoeidheid kan blijven bestaan, zelfs als psychische en lichamelijke klachten verminderen. Het is daarom belangrijk om vermoeidheid als een op zichzelf staand probleem te erkennen en eventueel apart te behandelen.

Het boek dat mij hier meer over leerde, is ‘Je vermoeidheid te lijf’ van Annemarieke Flemming. Eerder deelde ik al haar eerste boek, ‘Pijn & het brein’, dat ik zowel inhoudelijk als qua vormgeving ontzettend sterk vond (lees hier meer over dat boek). Dit nieuwe boek richt zich specifiek op vermoeidheid bij mensen met aandoeningen zoals kanker, post-covid en andere chronische ziekten. Hoewel dit minder direct aansluit bij de meeste behandelingen in de GGZ, waar cognitieve gedragstherapie (CGT) de eerstekeusbehandeling is bij chronische vermoeidheid, is het boek zeer informatief en toegankelijk geschreven. Annemarieke slaagt erin om een complex onderwerp tot leven te brengen, zelfs voor lezers die niet direct met haar doelgroep werken.

Ben je nieuwsgierig geworden? Je kunt het boek kopen via deze affiliatelink:

Samenvatting van “Je vermoeidheid te lijf”

Je vermoeidheid te lijf van gezondheidszorgpsycholoog Annemarieke Fleming biedt een wetenschappelijk onderbouwde en toegankelijke aanpak voor het begrijpen en behandelen van vermoeidheid, met name bij mensen die herstellen van COVID, kanker of leven met chronische aandoeningen. Fleming benadrukt dat vermoeidheid niet alleen een symptoom is van andere klachten, maar vaak een eigen behandeldoel verdient.

Na COVID, een behandeling tegen kanker of bij ingrijpende chronische aandoeningen is vermoeidheid een veelvoorkomende klacht. Het standaardadvies om ‘gewoon meer te rusten’ wordt vaak afgeraden, omdat het risico bestaat dat mensen hierdoor juist verder in een neerwaartse spiraal belanden. In plaats daarvan richten veel behandelingen zich op het opbouwen van conditie. Fleming weet echter uit de praktijk én eigen ervaring dat overdag vaker kort rusten of zelfs kort slapen cruciaal kan zijn bij het herstellen van energiereserves.

Het boek biedt een praktische en beproefde methode voor energie-opbouw en herstel, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. Fleming legt in begrijpelijke taal uit waarom het lichaam juist baat heeft bij momenten van rust overdag. Het helpt lezers niet alleen om vermoeidheid beter te begrijpen, maar biedt ook de erkenning die in medische en persoonlijke kring vaak ontbreekt. Met duidelijke adviezen en concrete stappen is dit boek zowel een waardevolle gids voor mensen die zelf met vermoeidheid kampen, als voor zorgprofessionals die dit onderwerp in hun praktijk willen integreren.

Staat het boek “Je vermoeidheid te lijf” op Storytel?

Een groot gedeelte van de boeken die ik deel, heb ik via Storytel als luisterboek geluisterd. Het is een fijne app voor luisterboeken en e-books. Je betaalt een laag vast maandbedrag, wat je toegang geeft tot heel veel Nederlandse en Engelse boeken (en andere talen). Dit maakt het een betaalbaar alternatief voor het kopen van boeken. Lees hier mijn review van Storytel.

Dit boek is beschikbaar op Storytel op het moment dat deze blog is geschreven.

Probeer Storytel nu zelf uit tijdens de gratis proefperiode door op de onderstaande banner te klikken.